W niedzielę 28 lutego, w Amerykańskiej Częstochowie, odbyły się główne uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Obchody zostały zorganizowane przez Okręg 10 Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, we współpracy z Polsko – Słowiańską Federalną Unią Kredytową, Polską Fundacją Kulturalną w Clark, grupą rekonstrukcyjną Independent Operational Group „Polesie” oraz Stowarzyszeniem Pamięć.
Uroczystości, które poprowadził komendant 10 Okręgu SWAP Antoni Płotka, rozpoczęły się Apelem Poległych, zapaleniem zniczy i złożeniem wieńców pod Pomnikiem Niezłomnych oraz Husarza na cmentarzu przy Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown, PA. Na cmentarzu tym, w sekcji wojskowej spoczywają szczątki kilku Żołnierzy Wyklętych m.in. płk Antoniego Skarbek – Szackiego ps. „Bohun”, ppłk Leonarda Zub – Zdanowicza ps. „Ząb” oraz płk Józefa Zawitkowskiego ps. „Wierny”. Autorem pomnika Husarza jest ś.p. Andrzej Pityński, którego ojciec Aleksander Pityński ps. “Kula” walczył w oddziale majora Franciszka Przysiężniaka ps. „Ojciec Jan”.
Pomnik Żołnierzy Niezłomnych, dłuta Państwa Praszczyków, przy którym odbyły się uroczystości niesie ze sobą głębokie treści. Przedstawia postaci trojki Żołnierzy Niezłomnych wyłaniających się z odkuwanej skały zapomnienia i kłamstwa, którzy wracają, aby zająć właściwe sobie miejsce w historii. Głównym elementem pomnika jest wmurowana i widoczna pod szkłem ziemia z powązkowskiej „Łączki”, miejsca pochówku zamordowanych przez komunistów polskich patriotów. Modlitwę za pomordowanych żołnierzy na cmentarzu poprowadził przeor Amerykańskiej Częstochowy ojciec Krzysztof Drybka OSPPE.
Mimo deszczowej pogody, tego dnia licznie przybyli członkowie placówek SWAP z NY, NJ i PA oraz przedstawiciele organizacji polonijnych m.in. Korpusu Pomocniczego Pań z NJ, harcerze i młodzież z grupy rekonstrukcyjnej SGO Polesie, która pełniła wartę honorową przy pomniku. Obecność młodych ludzi oraz weteranów skupionych wokół Pomnika Wyklętych była niezwykle wymownym momentem, dającym nadzieję, że pamięć o bohaterach tamtych lat, ich walce i poświęceniu będzie kontynuowana przez młode pokolenie Polonii.
O godz. 12:30 wszyscy uczestnicy wzięli udział w uroczystej Mszy Świętej podczas której modlono się w intencji Ojczyzny, Żołnierzy Wyklętych oraz ich rodzin, które do dzisiaj nie odnalazły jeszcze szczątków swoich najbliższych.
Ostatnim punktem obchodów była projekcja filmu dokumentalnego o Stanisławie Konopce ps. „Desant”, żołnierza Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Został on zamordowany 8 marca 1946 roku w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa w Łomży. Ponad 30-minutowy dokument autorstwa Grzegorza Tymińskiego, objęty patronatem Stowarzyszenia Pamięć, ukazuje nie tylko tragiczne losy zamordowanego, ale także dramat rodziny: urodzonego miesiąc po rozstrzelaniu syna, któremu nie było dane poznanie swojego ojca oraz wnuczki, która przez lata poszukiwała odpowiedzi na pytanie, co stało się z dziadkiem, który „wyszedł z domu i nigdy nie wrócił”.
We wstępie do filmu, Grzegorz Tymiński zaznaczył, że w świadomości społecznej znanych jest stosunkowo niewiele, kilkadziesiąt nazwisk Żołnierzy Wyklętych. Podkreślił, że ważne jest to, aby odkrywać nazwiska pozostałych ponad kilku tysięcy, którzy trwają na ogół tylko w pamięci rodzin. Film „Mam taką nadzieję…” na przykładzie losów Stanisława Konopki, ukazuje historię tysięcy, którzy tak jak on, do dzisiaj nie zostali odnalezieni. Obrazuje również cierpienie rodzin, które mają nadzieję, że dożyją chwili, w której będą mogły godnie pochować bliskich i pomodlić się nad ich grobami. Grzegorz Tymiński przypomniał skalę zbroni komunistycznych w powojennej Polsce: “W ciągu wprowadzania komunizmu w Polsce, na karę śmierci zostało skazanych 5000 osób, z czego wykonano 3 tysiące wyroków.”
Narodowy Dzień Pamięci o Żołnierzach Wyklętych został ustanowiony 10 lat temu, 1 marca 2011 roku. Tego dnia, w 1951 roku w warszawskim więzieniu na Rakowieckiej zamordowano strzałem w tył głowy siedmiu członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Dzień ich śmierci stał się dniem pamięci o wszystkich Żołnierzach Wyklętych.
Tekst: Ewa Tymińska/Stowarzyszenie Pamięć
Zdjęcia: Tymoteusz Tarnacki OSPPE
Monika Adamski
